نفسانیات (پنج نفس)
در جهان فیزیکی برای
تجربیات آگاهی ها ، درون هر واحد آگاهی پنج نفس قرار داده شده است .
 
پایان تجربیات جهان
فیزیکی ، توانایی به تعادل رسانیدن این پنج نفس میباشد ، بیاد داشته باشیم که به
هیچ ترتیب تا زمانی که در کالبد فیزیکی هستیم نمیتوانیم هیچ یک از این نفسانیات را
نابود کنیم و هدف صرفا به تعادل رسانیدن آنها به عنوان ابزار تجربه میباشد .
 
این نفسانیات عبارتند
از : 
 
طــمــع - خــشــم – شـــهــوت - مـنـٌیـت - وابــسـتـگـی
 
1- طَمع 
در یک کلام عبارتست از
زیاده خواهی که به نفس چیتا و ماناس تعلق دارد .

 

چیتا کلمه ای سانسکریت است که از فعل چیت به معنای متمرکز ساختن ذهن بر موضوعی یا اشتیاق داشتن گرفته شده است. چیتا اگر در وحدت آنتاکارانا قرار گیرد، معنای متمرکز ساختن ذهن را می دهد
بودهی قوه ادراک و از ریشه بود به معنای تصمیم گرفتن و تمیز دادن است. جایگاه آن عقل و حاصل آن قوه انتخاب کردن می باشد و در کاربرد لغوی به آن بیداری می گویند. با به وجود آمدن قوه انتخاب اندیشه انسان پرورش می یابد و با ارزیابی و قدرت تشخیص عمل می کند. بودهی قابلیتی است که موجب تشخیص بین خیر و شر می شود. اگر کیفیت کالبد بودهی در انسان بیدار شود، او به نیروی قضاوت متعالی، ادراکات آنی، بالا رفتن قدرت شهودی، عشق بدون مرز و طرح اصلی آفرینش (عقل کل) دست می یابد           آهمکارا مکانیزمی برای تمیز خود از دیگران به شکل مثبت و هارمونیک است. وقتی آهمکارا تخریب می شود، منیت و خود پرستی به وجود می آید.آهمکارا نتیجۀ کار بودهی را به عملکرد می رساند. آهمکارا پرستش خود را به بودهی می دهد و در واقع منافع شخصی را به وجود می آورد. آهمکارا یکی از ارکان ذهنی است که به وسیلۀ فریب آگاهی به خود قداست می بخشد
ماناس یکی از چهار عملکرد ذهن و نقطۀ عطف چرخه است. ماناس اولین گذرگاه برای رسیدن به مرکز آلتا است. به همین علت استادان آن را به دو بخش ماناس بالا و ماناس پایین طبقه بندی می کنند.ماناس بالا متشکل از ماناس، بودهی و آهمکارا است. اما ماناس پایین از اتحاد ماناس، چیتا و آهمکارا تشکیل می شود
راه مقابله با طمع این
است که مقدار احتیاج واقعی را با قضاوت صحیح بدست آوریم و بیش از آن را نخواهیم . 
 
2- خَــشــم 
در ارتباط مستقیم با
رکن آهنکارا و یا شخصیت فرد میباشد ، شخصیتی که حاصل دست دیگران است و درونی و
اصیل نیست ، در اثر قضاوت دیگران نسبت به شخصیت فرد و یا هر گونه احساس خطر در
مورد این شخصیت ساختگی ، نفس خشم فعال میشود .
راه به تعادل رسانیدن
خشم ، این است که در درون خود ، وجود واقعی مان را بشناسیم و اعتماد به نفس درونی
داشته باشیم . 
 
3- شــهــوت 
عبارتست از زیاده
خواهی و تکرار لذت صرفاٌ ذهنی و در ارتباط مستقیم با چیتا عمل میکند . 
 
راه مقابله با آن ،
ایجاد وقفه است که به این ترتیب عنصر چیتا نمی تواند کنترل ما را بدست بگیرد . 
 
 
 
4 - مــنـیـت 
از تمام مکانیزمهای
مختلف ذهنی استفاده میکند و همه چیز را برای خودش میخواهد ، منیت ، یعنی اینکه من
از دیگران برتر هستم و به همین خاطر میبایست از امکانات بالاتری نیز برخوردار باشم
، انسان طمع دار، برای زیاده خواهی خودش در اثر برخورد به شخصیتش خشمگین میشود و
از طرفی لذت ذهنی را برای خودش و به تنهایی میطلبد ، پس دچار منیت میشود . 
راه مقابله با منیت ،‌این
است که به این بیاندیشیم : همه ما از یک آگاهی بزرگ جداشده ایم و همگی در آن
سهیم و یکی هستیم ، پس هرکس دارای سهمی است که خداوند در اختیارش قرار داده ، تو
نیز با تمام آگاهی های دیگر یکسان هستی ، صرفنظر از موقعیتهای مختلفی که در این
جهان داری. 
 
 
 
5 – وابستگی
وابستگی ، نفسی بسیار
قویست ، و عبارت است از اینکه یا من به دیگران وابسته باشم که در این حالت برای
نگاه داری آنها در کنار خودم ، باید انرژی زیادی را مصرف کنم تا آنها را خوشنود
سازم . 
 
در این نوع وابستگی
افراد میبایست با عشق با یکدیگر روبرو شوند واز طرفی در عشق همبستگی وجود دارد نه
وابستگی ، پس وقتی از وضعیت وابستگی خارج شده وهمبستگی را ادراک کنیم به تعادل
میرسیم . این
نوع اول بود .
 
نوع دوم وابستگی که
خطرناکتر است ، این است که من به کسی وابسته نیستم و میتوانم هر تصمیمی که دارم را
عملی سازم ولی دیگران میبایست به من وابسته باشند ، درنوع این وابستگی ، منیت نیز
آنرا قوی تر کرده است .
 
برای به تعادل رسانیدن
این نوع از وابستگی به عشق و آزادی از آن بیاندیشیم .
برگرفته از ماهانتا